Op 27 september 2023 sprak Jacqueline Cramer, voorzitter van de uitvoering van het Betonakkoord en Bouwakkoord Staal, tijdens een Rondetafel gesprek over het aanbestedingsbeleid. Zij sprak met leden van de Tweede Kamer Commissie Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en vroeg daar om een regierol van de Rijksoverheid bij het harmoniseren van de aanbestedingseisen voor beton en staal in de bouw. De reactie van de aanwezige Kamerleden was begripvol. Dit biedt hoop op ondersteuning door de Rijksoverheid van de uitvoeringsplannen van het Betonakkoord.
Aanbestedingsbeleid is een belangrijk sturingsinstrument om economische sectoren te verduurzamen. Dit geldt zeker voor een sterk gereguleerde en behoudende bouwsector. Hierover bestaat grote eensgezindheid binnen het Betonakkoord en Bouwakkoord Staal.
Staal en beton zijn de meest gebruikte bouwmaterialen. Wereldwijd dragen ze in de bouw respectievelijk 4% en 7% bij aan de CO2 uitstoot en leiden ze tot enorme afvalstromen. Daarom zet het veel zoden aan de dijk om deze materialen te verduurzamen.
Op basis van routekaarten die de ketenpartners gezamenlijk hebben opgesteld, bleek dat we bij staal in 2030 de CO2 uitstoot met zo’n 80% kunnen verlagen t.o.v. 1990 en bij beton met tenminste 70% en mogelijk zelfs tot klimaatneutraal kunnen komen. In beide gevallen kunnen we circulair worden, dat wil zeggen grondstoffen in de kringloop houden door zoveel mogelijk hergebruik en vervolgens de rest te recyclen. Door slim, modulair en circulair te ontwerpen met IT technieken, kunnen we in de gehele keten van staal en beton nog verder verduurzamen, de kosten-efficiëntie verhogen en bouwprocessen versnellen. Kortom, ambitieuze maar ook realistische plannen.
De ketenpartijen binnen het Betonakkoord en Bouwakkoord Staal hebben het huiswerk gedaan om deze ambitieuze plannen grootschalig te kunnen uitrollen. Uitgangspunt bij de opschaling is de koploper-peloton aanpak. Deze aanpak houdt in dat innovatieve opdrachtgevers die vernieuwing willen aanjagen, via gunningscriteria hun aanbesteding of tender innovatief uitvragen. En wel op een zodanige schaal dat bij goed resultaat van die innovaties deze na 2-3 jaar door de volgers (het ‘peloton’) kunnen worden geadopteerd. De contracteisen voor het peloton worden gebaseerd op de milieuprestaties van de beproefde innovaties (geënt op de best beschikbare technologie volgens de definitie uit de WABO (artikel 1.1 lid 1)). Om de gehele beton- en staalsector in de bouw daarin mee te krijgen, is wettelijke harmonisering van deze prestatie-eisen in contracten een cruciale factor. Volgens alle binnen het Betonakkoord en Bouwakkoord Staal betrokken partijen is dit noodzakelijk om drie redenen:
- het biedt een gelijk speelveld;
- het creëert voorspelbaarheid en zekerheid in de markt over toekomstige investeringen;
- het zorgt voor gezamenlijke opschaling van reeds beschikbare, innovatieve technologie.
Bovenstaand voorbeeld van beton en staal in de bouw laat zien dat aanbestedingsbeleid grote kansen biedt om sectoren te verduurzamen.
Voor een nadere toelichting op bovenstaande: zie hier.